In de raadsvergadering van 30 oktober besprak de gemeenteraad de begroting voor 2026. Hieronder de bijdrage van Maya Bolte namens de raadsfractie van Leefbaar Alkmaar.

,,Dit is de laatste gelegenheid voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026 dat wij dit college kunnen recenseren. Bij de vorige gelegenheid, de kadernota, benoemde Leefbaar Alkmaar een aantal positieve punten, maar ook negatieve. Die lijn kunnen we doortrekken. De cultuurnota, investeringen in sportvoorzieningen en de mobiliteitsvisie springen er in positieve zin uit. Maar de hoofdindruk stemt ons niet blij.

De accountant van Deloitte is uiterst kritisch over de Alkmaarse financiën, die totaal 561 miljoen euro bedragen. Jaarlijks wordt er zo’n 8 miljoen euro uit de schatkist gehaald. Dat kan zo natuurlijk niet doorgaan. De bodem komt in zicht. De omvang van de reserves geeft een alarmerend beeld. De tabel op pagina 22 van de programmabegroting spreekt boekdelen. Het eigen vermogen van de gemeente daalt richting 2029 fors.

De solvabiliteit komt onder druk te staan. We komen onder de VNG-norm van 20 procent. Alkmaar staat volgens accountantsorganisatie BDO hoog op de lijst van gemeenten die financieel niet gezond zijn. Alkmaar heeft ook meer schulden dan het landelijke gemiddelde. Volgens het college is deze slechte score een bewuste tactiek. Het Rijk zal dan wel over de brug komen, meent het college. Leefbaar Alkmaar betwijfelt of dit wel de juiste route is, gezien de wijze waarop de landelijke politiek op dit moment opereert.

Dit college kenmerkt zich met een ongezonde obsessie om de goedkoopste gemeente te willen zijn. In Noord-Holland is alleen Texel goedkoper. Bij gemeenten met meer dan 100.000 inwoners staan we derde, achter Den Bosch en Tilburg. Deze obsessie gaat ten koste van een goed sociaal beleid, verkeersveiligheid, veiligheid op straat, minimabeleid, zorg. Dit zijn terreinen waar best wel een tandje bij kan.

Alkmaar scoort wat betreft verkeersveiligheid onder de maat. Er gebeuren gewoon te veel ongelukken in Alkmaar. De ideeën van de wethouder zijn op zich niet slecht, maar er moet veel meer haast worden gemaakt met de verbeteringen, zoals bijvoorbeeld op de Herenweg in Oudorp. En dat kost nu eenmaal geld… Het college vindt een extreem lage ozb klaarblijkelijk belangrijker dan een verkeersveilige gemeente.

Dat deze coalitie een hardvochtig en kortzichtig sociaal beleid voert, kwam helaas weer duidelijk tot uiting bij de Skaeve Huse. Het goede voorstel van de wethouder werd getorpedeerd. In het verlengde hiervan hebben we te maken met capaciteitsproblemen bij de daklozenopvang. Zwangere vrouwen en kinderen mogen hiervan absoluut niet de dupe worden.

We hadden bij de kadernota forse kritiek op de aangekondigde bezuiniging op het onderhoud van de openbare ruimte. Het college stelde dat het onderhoud ging van een 8 naar een 6. Leefbaar Alkmaar vond dat het een achteruitgang was van een 6 naar een 4. We zijn blij dat het college nu tot dezelfde conclusie is gekomen en actie onderneemt. Leefbaar Alkmaar is echter niet helemaal tevreden. Stoepen lijken soms wel hindernisbanen voor mensen die wat slechter ter been zijn. Dit moet echt worden aangepakt.

Meerdere keren heeft Leefbaar Alkmaar zorgen geuit over de woningproductie. Het gaat te stroperig. Eerder hebben we een motie ingediend om een woningbouwregisseur aan te stellen, die als een aanjager zaken vlot zou kunnen trekken en stimuleren. Die functie zien we als een rechterhand voor de wethouder. Extra capaciteit is echt nodig, gezien alle projecten waar we voor staan.

Het college meldt trots dat de begroting sluit met een zeer lage ozb. Als we stappen willen maken in het sociale domein en in de verkeersveiligheid, zullen we daarin meer moeten investeren. Als daartoe de gemeentelijke belastingen iets moeten worden verhoogd, heeft Leefbaar Alkmaar daar geen bezwaren tegen. Met een beperkte verhoging van de gemeentelijke belastingen blijft Alkmaar nog steeds ruim onder het landelijke gemiddelde qua lasten. Alkmaar hoeft van Leefbaar Alkmaar echt niet de goedkoopste gemeente van Nederland te zijn. Wij hebben liever dat Alkmaar uitblinkt met humaan en sociaal beleid en meer maatregelen treft om het verkeer veiliger te maken.’’

In een ingelaste raadsvergadering heeft de gemeenteraad gesproken over een eventuele fusie met de gemeente Uitgeest. Leefbaar Alkmaar is niet enthousiast. Fractievoorzitter Maya Bolte: ,,Graag wil ik beginnen met een citaat uit ons verkiezingsprogramma: ‘Leefbaar Alkmaar is tegen verdere uitbreiding van de gemeente. Door verdere schaalvergroting wordt de afstand tussen bestuur en burgers alleen maar groter. Een eventuele uitzondering betreft Sint Pancras en het noordelijk deel van Koedijk. Deze inwoners hebben immers te kennen gegeven dat zij graag bij Alkmaar willen horen’. Einde citaat.

Geografisch gezien lijkt ons een fusie met Uitgeest een uiterst vreemde constructie. De gemeenten Heiloo en Castricum liggen nog tussen ons in. De huidige samenwerking van de gemeenten in BUCH-verband verloopt bepaald niet op rolletjes. Qua financiën gaan we natuurlijk na een fusie met Uitgeest gelet op het inwonertal natuurlijk wel wat meer geld uit het Gemeentefonds ontvangen. Maar het idee vanuit Uitgeest om te fuseren is bepaald niet uit weelde geboren. De gemeentefinanciën van Uitgeest waren vaak echt kiele kiele en men redde het altijd net. Een fusie is dus ook in financieel opzicht een hele uitdaging. We nemen dan best een groot risico.

Uitgeest telt nu ruim 13.000 inwoners en de gemeenteraad telt 15 raadszetels. Alkmaar komt na een fusie met Uitgeest op ruim 125.000 inwoners, maar we houden de 39 raadszetels die we nu hebben. Pas als we over de grens van 200.000 inwoners zouden komen, verandert het aantal raadszetels. De vertegenwoordiging voor de Uitgeesters wordt echt een stuk minder, het bestuur komt echt meer op afstand te staan. En voor Alkmaar geldt dat de raad naar de toekomst toe dus niet uitgebreid zal worden, maar dat ook hier de aandacht door eenzelfde aantal mensen over een nog veel groter gebied zal moeten worden verdeeld. De Alkmaarse gemeenteraad telt nu na de fusie met Schermer en Graft-De Rijp slechts vier raadsleden die woonachtig zijn in het buitengebied. Met de toevoeging van Uitgeest zal dat aantal waarschijnlijk nog verder afnemen. Ook dat lijkt ons een ongewenste ontwikkeling.

Vanuit het oogpunt van Uitgeest lijkt ons een fusie met Castricum of Heemskerk aanmerkelijk logischer. Dat zijn in ieder geval gemeenten die aan Uitgeest grenzen. Het standpunt van Leefbaar Alkmaar is helder. We kunnen eindeloze overleggen en dure onderzoeken gaan starten, maar die moeite lijkt ons zinloos.”

In de rondvraag van de commissievergadering Ruimte van 4 juni 2024 vroeg Leefbaar Alkmaar-raadslid Mohamed Ezhar om de stenen ondergrond van de bestaande voetbalkooi aan de Melis Stokelaan te vervangen door een kunstgrasveld, bijvoorbeeld een Cruyff Court. Ooit waren het grasveldjes, maar meer dan tien jaar geleden zijn deze betegeld. Door de jaren heen zijn deze tegels echter glad en gevaarlijk geworden, vooral bij regen, wat het speelplezier voor de kinderen vermindert. Het veld wordt zeer druk gebruikt. Hij stelde ook dat er verder niets hoefde te worden aangepast. Hekwerk en net zijn in orde. In oktober 2024 antwoordde het college negatief op dit verzoek. Het zag geen toegevoegde waarde van een kunstgrasveld in een of meerdere van de bestaande voetbalkooien.

Ook in januari 2025 werd aangegeven dat de veldjes volgens het gemeentelijke beleid nog niet in aanmerking kwamen voor vervanging of renovatie. Er lag geen zak met geld klaar om de velden te upgraden. In april 2025 werd contact gezocht met de Cruyff Foundation. Die gaf aan wel een bijdrage te willen doen van circa een kwart van de aanleg van een nieuw veldje, maar dan zou er nog steeds een heel groot bedrag van 100.000 tot 150.000 euro nodig zijn om een Cruyff Court aan de Melis Stokelaan aan te leggen.

Nu is er toch witte rook. De totale investering voor de herinrichting van het veld kost maximaal 163.730 euro (excl BTW). De bijdrage van de Cruyff Foundation is 133.730 euro (excl BTW), waardoor de bijdrage van de gemeente maximaal  30.000 euro netto is. Er is binnen de bestaande middelen ruimte om de jaarlijkse gemeentelijke kapitaallasten (3.428 euro) te dekken. De gulle bijdrage van de Cruyff Foundation biedt een unieke kans om een hoogwaardige sportvoorziening te realiseren in Overdie met een relatief lage gemeentelijke bijdrage. Leefbaar Alkmaar is uiteraard zeer blij met deze uitkomst. Complimenten ook voor wethouder Peetoom en de ambtenaren die zich hebben ingezet voor dit mooie resultaat.

In de raadsvergadering van 7 juli besprak de gemeenteraad de kadernota. In die nota doet het college een flink aantal bezuinigingsvoorstellen. Alkmaar moet bezuinigen, maar doet dat op een verkeerde manier. Vooral de zwakkeren worden getroffen. Het sociale beleid en minimabeleid stemt treurig.

De OZB-heffing is zeer laag in Alkmaar. Het moet geen wedstrijdje worden wie de laagste OZB heft, maar we moeten zorgen voor een leefbare, sociale gemeente. Als daarvoor de lasten iets moeten stijgen, heeft Leefbaar Alkmaar daar geen problemen mee.
Hierbij het betoog van Leefbaar Alkmaar-fractievoorzitter Maya Bolte.

,,Om te beginnen wil ik het college complimenteren met deze duidelijke kadernota. Het overzicht van ombuigingen en bezuinigingen geeft een goed inzicht en een duidelijke onderbouwing van de verschillende plannen. De behandeling van de kadernota is tevens een goed moment om te wegen hoe we het beleid van het college beoordelen. Leefbaar Alkmaar is tevreden over het college op verschillende gebieden. De Cultuurvisie is ambitieus en ook de nieuwbouwplannen voor het Sportpaleis en zwembad de Hoornse Vaart zijn een goede zaak. Dit zijn in feite nodige investeringen, met het oog op het groeiend aantal inwoners van Alkmaar.

Leefbaar Alkmaar was ook verrast over de Mobiliteitsvisie. Er moet snel haast worden gemaakt met de uitvoering van de plannen om de stad verkeersveiliger te maken. Statistisch gezien gebeuren er immers gewoon te veel verkeersongelukken in Alkmaar. Het verkeersveiligheidsplan is een goede aanzet hiertoe.

Dat er eindelijk werk is gemaakt van locaties voor woonwagens, vindt Leefbaar Alkmaar ook prima. We hopen dat we nu snel kunnen overgaan tot realisatie van de locatie Vroonermeerdriehoek en uitbreiding van de locatie aan de Bestevaerstraat. Het aanpakken van geluidsoverlast bij het laden en lossen bij winkels buiten de binnenstad vergt een lange adem. Er worden gesprekken gevoerd en er zijn metingen verricht. Die moeten leiden tot concrete maatregelen.

Het is echter niet allemaal rozengeur en maneschijn. Leefbaar Alkmaar is teleurgesteld dat de coalitie geen heil ziet in een woningbouwregisseur. In het verleden hebben we die ook gehad en de ervaringen daarmee waren positief. Sommige bouwplannen zitten muurvast. De wethouder zal heus zijn best wel doen, maar Leefbaar Alkmaar acht het een goede zaak om een aanjager aan het werk te zetten. Het bouwplan aan de Paardenmarkt, het terrein van de gesloopte Don Boscokerk, bouwplannen op industrieterrein Overdie; er zijn te veel projecten die vertraging oplopen of stranden.

We hebben het al vaker gezegd en jammer genoeg moeten we het weer herhalen: het college scoort een onvoldoende op het sociale beleid. Bij de laatste raadsvergadering wilde de oppositie de bezuinigingen bij Zaffier en de GGD afzwakken, maar de coalitiepartijen en het college wilden daar niet aan. Tekenend is ook het erfpachtbeleid en het voorstel dat het mantelzorgcompliment van 200 euro wordt teruggebracht naar 150 euro. Het sociale beleid en minimabeleid stemt treurig.

Ronduit ontevreden zijn wij over de gang van zaken betreffende de opvang van asielzoekers. De aankoop van de panden aan de Robonsbosweg is een flater, puur financieel wanbeleid. Het is een kat in de zak gebleken. Verbaasd zijn we over de opmerking van de wethouder op Alkmaar Centraal dat hij tevreden is over deze investering. Dit blijft voor ons onbegrijpelijk en onaanvaardbaar. Bij de vestiging van een doorstroomlocatie, zoals de vorige coalitie voorstelde, zouden alle kosten worden betaald door het Rijk. Nu jagen we er met de aankoop, de verbouwing en de sloop enkele miljoenen doorheen. De wethouder betoogde meermaals dat het college de Spreidingswet zou uitvoeren, dus voor 1 juli locaties zou vinden voor de opvang. We constateren dat dit niet is gebeurd. Vorige week kregen we een schrijven dat het allemaal niet was gelukt. De laatste zin van die brief luidde: ‘Hiermee beschouwt wethouder Schouten de toezegging Spreidingswet als afgedaan’. Onze klomp brak….

In de kadernota zijn vijftig voorstellen tot bezuinigingen en lastenverhogingen opgenomen. Vanaf 2026 moet er 11,5 miljoen euro worden bezuinigd. Er wordt onder meer voorgesteld om de toeristenbelasting te verhogen en om forenzenbelasting in te voeren. Die ideeën kunnen op steun van Leefbaar Alkmaar rekenen. We zien dat het college extra aandacht heeft voor de jeugdzorg. Nadat de jeugdzorg is overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten, is dat een pijnpunt bij alle gemeenten. We hopen dat de voorgestelde investeringen vruchten gaan afwerpen. Teleurgesteld is Leefbaar Alkmaar over de aangekondigde bezuinigingen op de Onderwijsagenda. Op onderwijs, onze jeugd, hoor je als overheid niet te bezuinigen.

Vaak heeft Leefbaar Alkmaar aandacht gevraagd voor de staat van wegen in de gemeente, zowel in de stad als in het buitengebied. Er mag wel een tandje bij op het onderhoud van deze wegen, stelden we al eerder. Daarom zijn we het niet eens met het voorstel om juist te bezuinigen op het onderhoud van de wegen. Qua onderhoud gaan we van een 8 naar een 6, zegt het college. In onze ogen is de huidige situatie al een 6, dat zou dan door de voorgestelde bezuiniging een 4 worden. Dat is voor Leefbaar Alkmaar een zeer ongewenste ontwikkeling.

Door de hogere investeringsvolumes zal de schuldpositie van Alkmaar de komende jaren toenemen. Wat inhoudt dat de rentelasten na 2029 verder stijgen. We realiseren ons dat het voor het college lastig is om te opereren in deze onvoorspelbare tijd. Toch vindt Leefbaar Alkmaar dat hier een verkeerde afslag wordt genomen. Verhoging van de OZB is taboe bij dit rechtse college. De woonlasten in Alkmaar zijn het op twee na laagste van gemeenten met meer dan 100.000 inwoners, blijkt uit cijfers van het Centrum Onderzoek Economie Lagere Overheden. Alleen Den Bosch en Tilburg zijn goedkoper. We staan op plek 28 van alle 342 gemeenten in Nederland. In Noord-Holland staan we zelfs tweede, na Texel.

Als we de OZB met 12,5 procent verhogen, blijft Alkmaar nog steeds in de categorie met gemeenten met lage woonlasten. Het moet geen wedstrijdje worden wie de laagste OZB heft, maar we moeten zorgen voor een leefbare, sociale gemeente. Als daarvoor de lasten iets moeten stijgen, heeft Leefbaar Alkmaar daar geen problemen mee.”

De fractie van Leefbaar Alkmaar voelde zich overvallen door het raadsvoorstel dat twee gebouwen van het voormalige belastingkantoor aan de Robonsbosweg moeten worden gesloopt. De gemeente had ze vorig jaar voor 3,4 miljoen euro aangekocht voor de opvang van asielzoekers, statushouders en spoedzoekers.

Bij het raadsvoorstel op 18 april 2024 over de ingebruikname van de gebouwen aan de Robonsbosweg werd gesteld dat er drie taxatierapporten lagen: Eén taxatierapport van het Rijksvastgoedbedrijf en twee van twee verschillende taxateurs die de gemeente Alkmaar had ingehuurd. Hoezo heeft de gemeente dan een kat in de zak gekocht voor 3,4 miljoen euro en blijken de panden in zo’n slechte staat te verkeren dat sloop onvermijdelijk is? Had het college niet beter onderzoek moeten doen vóór aanschaf van de panden, zoals ieder weldenkend persoon doet voor een dergelijke aanschaf? Waarom moest deze aanschaf met enorme spoed door de raad?

Even voor de duidelijkheid: ten aanzien van de discussie over de aankoop van het voormalige belastingkantoor en bijgebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf kunnen we stellen dat Alkmaar dit financiële debacle niet zou hebben gehad, wanneer er daar een Centrale Ontvangst Locatie, een COL, zou zijn gerealiseerd: 250 asielzoekers die binnen een week elders ondergebracht zouden worden in een AZC. Dat was de insteek van de vorige coalitie. Daarbij zouden alle kosten, dus ook voor de verbouwing, voor rekening van het COA en dus het Rijk zijn gekomen.

Het deel voor het COA aan de Robonsbosweg wordt wel gewoon in gebruik genomen, dus wat dat betreft gaat Alkmaar eindelijk wel voldoen aan een deel van de Spreidingswet. Het deel voor de opvang van statushouders en het deel voor de Alkmaarse spoedzoekers wordt gesloopt en zal op een of andere manier herbouwd moeten worden. Dat zal dus nóg langer op zich laten wachten én kost nóg weer een berg geld.

Wanneer je als lokale overheid betrouwbaarheid hoog in het vaandel hebt staan, dan moet je de in het raadsbesluit genoemde termijn van 7 jaar voor het COA aanhouden. Dat zou impliceren dat het COA dus tot en met 2032 mag huren. En we de asielzoekers dus in ieder geval een termijn van 7 jaar kunnen bieden. Voor de statushouders en de spoedzoekers was een termijn van 7 jaar met een mogelijkheid tot 3 jaar verlenging gesteld. Wat Leefbaar Alkmaar betreft gaan ook die termijnen pas in op het moment dat de locaties definitief worden opgeleverd.